Leucine: een belangrijk aminozuur voor je lichaam

Leucine (afgekort als Leu of L) is een van de twintig aminozuren die van nature voorkomen. Het is een zogenaamd α-aminozuur en zit in vrijwel alle eiwitten in levende organismen. Wat leucine bijzonder maakt, is de vertakte, alifatische zijketen die het een sterk hydrofoob karakter geeft – het mengt dus niet goed met water. Het aminozuur wordt gecodeerd door meerdere codons: UUA, UUG, CUU, CUC, CUA en CUG.

Leucine is een essentieel aminozuur, wat betekent dat ons lichaam het niet zelf kan aanmaken. We moeten het dus binnenkrijgen via onze voeding. Eiwitrijke producten zoals vlees, zuivel, soja, bonen en andere peulvruchten zijn goede bronnen van leucine.

Tijdens de stofwisseling wordt leucine afgebroken tot acetyl-CoA en acetoacetaat – twee stoffen die belangrijk zijn voor de energievoorziening van onze cellen. Daarom wordt leucine ingedeeld als een ketogeen aminozuur. Sterker nog, het is het belangrijkste ketogene aminozuur voor mensen.

Hoe wordt leucine gemaakt in de natuur?

Omdat mensen en dieren leucine niet zelf kunnen maken, moeten we het uit voeding of supplementen halen. Planten en micro-organismen kunnen het wél aanmaken, en dat gebeurt via meerdere stappen vanuit pyruvaat – een tussenproduct in het metabolisme. Het begin van dit proces lijkt op de manier waarop valine wordt gevormd.

Tijdens de biosynthese ontstaan verschillende tussenproducten, zoals α-ketovaleraat, α-isopropylmalaat en uiteindelijk α-isocaproaat. In de laatste stap wordt dit omgezet in leucine via een proces dat reductieve aminatie heet.

Enkele belangrijke enzymen in dit proces zijn:

• acetolactaat synthase
• acetohydroxyzuur isomeerreductase
• dihydroxyzuur dehydratase
• α-isopropylmalaat synthase
• α-isopropylmalaat isomerase
• leucine-aminotransferase

Leucine als supplement

Veel sporters gebruiken leucine als supplement, meestal in poedervorm. Ze nemen het om spiermassa te behouden tijdens een dieet, of juist om spiergroei te stimuleren. Vaak wordt het samen met L-valine en L-isoleucine gebruikt, in een verhouding van 2:1:1. Deze balans is optimaal voor het lichaam en komt overeen met de natuurlijke verhouding van deze vertakte aminozuren (BCAA’s).